ဘာသာစကားတစ်ခုမှာ စာကြောင်းတွေပြုလုပ်ကြ၊ ရေးသားကြတဲ့အခါမှာ အဖြတ်အတောက်တွေလိုလာပါတယ်။ အဖြတ်အတောက်တွေသာမရှိရင် စာလုံးတွေစုပြုံရေးထားတာကိုဖတ်ပြီး တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် ဆက်သွယ်ကြတဲ့အခါမှာ အဓိပ္ပာယ်တွေလွဲချော်ကုန်မှာပါ။
မြန်မာဘာသာစကားမှာလည်း ပုဒ်မ၊ ပုဒ်မကြီး၊ ဝိုက်ကွင်း စသဖြင့် သတ်မှတ်ထားတဲ့ အခေါ်အဝေါ်တွေနဲ့ ပုဒ်ဖြတ်ပုဒ်ရပ်သင်္ကေတများဆိုတာ သတ်သတ်မှတ်မှတ်ရှိပြီးသားပါ။ ဘီဘီစီမြန်မာ့ပိုင်းကနေ စုဆောင်းတင်ပြထားတဲ့ အလင်္ကာပုလဲပန်း မြန်မာစာ အစီအစဥ်မှာဆိုရင်လည်း ပုဒ်စပ်ရွတ်၊ ပုဒ်ဖြတ်ရွတ်ဆိုပြီး တင်ဆက်ထားတာရှိပါတယ်။
ဂျပန်ဘာသာစကားမှာလည်း ထိုနည်းတူစွာပဲ ပုဒ်ဖြတ်သင်္ကေတတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ထူးခြားချက်အနေနဲ့က ဂျပန်ဘာသာစကားရဲ့ ပုဒ်ဖြတ်ပုံအယူအဆတွေနဲ့ သင်္ကေတအတော်များများက အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားနဲ့ သွားတူနေတာပါ။ ဒါကလည်း အကြောင်းအရင်းရှိပါတယ်။
အနောက်တိုင်း လွှမ်းမိုးမှု မတိုင်ခင်က ဂျပန်စာပုဒ်ဖြတ်များ
အံ့သြသွားမယ်ထင်ပါတယ်။ ဂျပန် Meiji ခေတ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးကြီးမတိုင်ခင်က ဂျပန်မှာ ပုဒ်ဖြတ်သင်္ကေတတွေကို အသုံးမပြုကြသေးပါဘူး။ ခုခေတ်မှာ အင်္ဂလိပ် period နဲ့ သဘောတရားတူတဲ့ ( 。) ကိုတော့ တရုတ်ကနေ ရလာတာပါ။ ဒါပေမယ့် စာကြောင်းဆုံးမှရယ်လို့ မဟုတ်ပဲ၊ အဆင်ပြေသလိုသုံးခဲ့ကြတာကို တွေ့ရမှာပါ။
အနောက်တိုင်းက ပညာရပ်တွေကို လေ့လာဆည်းပူးကြဖို့ အားပေးခဲ့တဲ့ ဂျပန်ဧကရာဇ် Meiji ရဲ့ ခေတ်ရောက်မှသာ ဂျပန်ဘာသာစကားထဲမှာ အနောက်တိုင်းဘာသာစကားတွေလိုမျိုး period နဲ့ comma ( 、) တွေ ဂျပန်ရေးထုံးထဲ ဝင်ရောက်လာတာပါ။ Meiji ခေတ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးကြီးပြီးသွားတဲ့နောက်၊ (၁၉၄၆) ခုနှစ်ရောက်တဲ့ အခါမှာ ဂျပန်ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပုဒ်ဖြတ်တွေကို အသုံးပြုမှုနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ စည်းမျဥ်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စည်းကမ်းကြေညာချက်တွေထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါကြောင့်မို့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအပြီး ဂျပန်စာပေတွေကို နိုင်ငံခြားသားတွေသင်ယူကြတဲ့အခါမှာ ဖတ်ရှုရလွယ်ကူလာပါတယ်။ အနောက်နိုင်ငံတွေဆီကနေရရှိခဲ့တဲ့ ပုဒ်ဖြတ်၊ ပုဒ်ရပ်စည်းကမ်းတွေကိုလည်း အင်္ဂလိပ်စကားပြောနိုင်ငံကလူတွေအနေနဲ့ လွယ်လင့်တကူ သဘောတရားဖမ်းဆုပ်နိုင်ကြပါတယ်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မတိုင်ခင်က ဂျပန်စာပေတွေကို ဖတ်ကြည့်ရင်တော့ ဖတ်ရတာ အတော်ခက်ပါတယ်။ ပုဒ်ဖြတ်ပုဒ်ရပ်တွေကို အသုံးပြုကြတာမှာ တစ်နိုင်ငံလုံး တပြေးညီမဖြစ်ကြသေးတာမို့ပါပဲ။
ကွန်ပြူတာခေတ် ဂျပန်စာ
ဂျပန်ဘာသာစကားရဲ့ စာလုံးတွေ ကွန်ပြူတာမှာပေါ်ပုံတွေထဲမှာ ထူးခြားချက်တစ်ခုအနေနဲ့က space ဖြစ်ပါတယ်။ စာလုံးတွေကြားထဲက နေရာလွတ်နဲ့ စာလုံးတစ်လုံးနေရာယူတဲ့ အကွာအဝေးကိုပြောတာပါ။ ကွန်ပြူတာရဲ့ Operating System တွေအကြား ခြားနားမှု အချို့ရှိခဲ့ပေမယ့် ဂျပန်စာလုံးရဲ့ typography ကိုတော့ စာလုံးပြည့် “full-width” နဲ့ ပြုလုပ်ထားပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်စာလုံးတွေကတော့ “half-width” ပါ။ အောက်က ဥပမာစာကြောင်းထဲက စာလုံးတွေကို ယှဥ်ကြည်ပါ။
- なんでだろう？
- nandedarou?
တကယ်က ဂျပန်စာလုံးတွေကို ကွန်ပြူတာထဲမှာ ရိုက်ရင်လည်း “half-width” စာလုံးတွေနဲ့ ရိုက်လို့ရပါတယ်။ စာလုံးတွေက ပြွတ်သိပ်ပြီးဖတ်ရခက်ခဲသလို ကြည့်ရလည်းရုပ်ဆိုးပါတယ်။ ဂျပန်စာလုံးတွေက မူရင်းကွန်ပြူတာပေါ်ကို မရောက်ခင်ကတည်းက ဘေးကိုပြန့်ကားကြတာပါ။ ဂျပန်စာရေးကြတဲ့အခါမှာလည်း အင်္ဂလိပ်စာရေးသလိုမျိုး space ခြားတာ မရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ပုဒ်ဖြတ်သင်္ကေတတွေကို ရိုက်လိုက်ရင်တော့ နောက်မှာ space တစ်ခုကို အလိုအလျောက် ပါဝင်လာပါလိမ့်မယ်။ အင်္ဂလိပ်စာကြောင်းတစ်ကြောင်းကိုရိုက်ရင် space ခလုတ်ကို မကြာခဏနှိပ်ကြရပေမယ့် ဂျပန်စာကြောင်းတစ်ကြောင်းရိုက်ရင် space နှိပ်ဖို့ သိပ်မလိုအပ်ပါဘူး။
အောက်က စာကြောင်းကို ဥပမာကြည့်ပါ။ ဖုန်းထဲမှာ၊ ဒါမှဟုတ် ကွန်ပြူတာထဲမှာ စမ်းရိုက်ကြည့်ရင် space တွေကို အလိုအလျောက် ထည့်ပေးအောင်လုပ်ထားတာကို တွေ့ရမှာပါ။
皆さんこんにちは、トウフグのコウイチでございます。ハロー！
ခုလောက်ဆိုရင်တော့ ဂျပန်စာရဲ့ ပုဒ်ဖြတ်တွေအကြောင်းကို ရှေ့ဆက်ဖတ်ဖို့ အသင့်ဖြစ်နေလောက်ပြီထင်ပါတယ်။ အောက်မှာ ဆက်ဖတ်ကြည့်ပါ။
ဂျပန် ပုဒ်ဖြတ်များ
ဂျပန်ရဲ့ ပုဒ်ဖြတ်တွေဟာ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားရဲ့ ပုဒ်ဖြတ်တွေနဲ့ ဆင်တူနေတာ အများအပြားပဲမို့ ထပ်တူနီးပါးတူနေတာတွေလည်း အများအပြားရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အသုံးပြုပုံအသေးစိတ်မှာတော့ ဂျပန်ဘာသာစကားသုံးအနေအဖြစ်နဲ့ အများကြီး ကွဲထွက်လာတာရှိပါတယ်။
- 。 句点 (くてん) or 丸 (まる)
- . Period
စာကြောင်းတစ်ကြောင်းဆုံးတဲ့ အခါမှာ စာကြောင်းဟာ ဆုံးပြီးဖြစ်ကြောင်း စာဖတ်သူကို အသိပေးတဲ့ အမှတ်အသားဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်ရဲ့ ဟာ အင်္ဂလိပ်လို Period နဲ့ တူပါတယ်။ ထောင်လိုက်ရေးသားတဲ့ ဂျပန်စာတွေမှာတော့ စာလုံးရဲ့အောက် ညာဘက်အခြမ်းမှာရေးရပါတယ်။
စာတစ်ကြောင်းတည်းရေးသားထားတဲ့ အခါမျိုးမှာတော့ ဖျောက်ထားလေ့ရှိသလို၊ ကွင်းစကွင်းပိတ်တွေ၊ လေးထောင့်ကွင်းတွေရှိတဲ့ အခါမှာလည်း မရေးပဲ ဖျောက်ထားလေ့ရှိပါတယ်။ အောက်မှာ သုံးထားပုံကို ကြည့်ပါ။
ワニは怖いですね。
。 ကတော့ စက်ဝိုင်းအသေးလေးဖြစ်ပါတယ်။ အင်္ဂလိပ် Period ကတော့ . အစက်ကလေးပါ။ ဒီ ပုဒ်ဖြတ်ကို ဂျပန်စာရေးသားရာမှာ အများအပြားအသုံးပြုပါတယ်။ တခါတလေမှာတော့ စာကြောင်းတွေမှာ အင်္ဂလိပ်လိုစာလုံးတွေနဲ့ အဆုံးသတ်ခဲ့ရင် အင်္ဂလိပ် Period ကို အသုံးပြုလိုက်တာတွေလည်း မကြာခဏတွေ့ရပါတယ်။
- 、 読点 (とうてん) or 点 (てん)
- 、 Comma
、 ကိုတော့ အင်္ဂလိပ် Comma အတိုင်းပဲ အသုံးပြုပုံက ထပ်တူပါပဲ။ ထောင်လိုက်ရေးသားတဲ့ အခါမှာလည်း 。 အတိုင်း စာလုံးရဲ့အောက် ညာဘက်မှာ ရေးသားရပါတယ်။
တစ်ခုထူးခြားတာက အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားမှာ Comma ကို အသုံးပြုရာမှာ တင်းကြပ်တဲ့ သဒ္ဒါစည်းမျဥ်းတွေရှိပေမယ့်၊ ဂျပန်ဘာသာစကားမှာတော့ စာရေးသူသဘောရှိ အနားပေးချင်တဲ့နေရာမှာ အသုံးပြုလိုက်တာကို အတွေ့များပါတယ်။ တရားလွန် 、 တွေ ပြည့်နေတဲ့ စာကြောင်းကတော့ ကြည့်ရရုပ်ဆိုးပါတယ်။
- 「」 鈎括弧 (かぎかっこ)
- 「」 Single Quotation Marks
အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားမှာ “ဒီလို” ဖေါ်ပြတာမျိုးတွေကို ဂျပန်ဘာသာစကားမှာ လေးထောင့်မျဥ်းဖြတ်လေးတွေနဲ့ ဖေါ်ပြအသုံးပြုကြပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်စာရဲ့ Quotation Mark လေးတွေဟာ သူ့အတိုင်းသုံးရင် ဂျပန်စာရဲ့ dakuten (အောက်မှာ ဆက်လက်ဖေါ်ပြပါမယ်။) နဲ့ ပုံစံတူနေပါတယ်။ လေးထောင့်မျဥ်းဖြတ်လေးတွေနဲ့ဆိုရင်တော့ မှားစရာအကြောင်းမရှိတော့ပါဘူး။ ပြောစကားတွေ၊ ရည်ညွှန်းစာတွေ စသဖြင့် နေရာအတော်များများမှာ အသုံးပြုတာကိုလည်းတွေ့ရမှာပါ။
- 『』 二重鉤括弧 (にじゅうかぎかっこ) or 白括弧 (しろかっこ)
- 『』 Double Quotation Marks
ဂျပန်ပုဒ်ဖြတ်စနစ်မှာတော့ နှစ်ထပ်မျဥ်းဖြတ်တွေဟာ၊ တစ်ထပ်မျဥ်းဖြတ်တွေအတွင်းမှာနေရပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်သဒ္ဒါရဲ့ British အသုံးအနှုန်း (single first, double second) ပုဒ်ဖြတ်နည်းစနစ်နဲ့ အတူတူပဲဖြစ်ပါတယ်။ (အမေရိကန် အင်္ဂလိပ်အသုံးရဲ့ ပုဒ်ဖြတ်စနစ်နဲ့ မတူပါ။)
ဒါပေမယ့် တချို့ စာရေးသူတွေကတော့ လွတ်လွတ်လပ်လပ်အသုံးပြုကြတာများပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အင်တာနက်ဖိုရမ်တွေနဲ့ ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေ၊ ကြော်ငြာစာသွားတွေမှာ မကြာခဏ လွတ်လွတ်လပ်လပ်အသုံးပြုနေကြတာကို မြင်ရမှာပါ။
- 〜 波線 (なみせん) or 波ダッシュ (なみだっしゅ)
- 〜 Wave Dash
လှိုင်းတွန့်မျဥ်းရဲ့ အသုံးပြုပုံကတော့ အင်္ဂလိပ်စာရဲ့ dash အသုံးပြုပုံနဲ့ မတူဘူးလို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။ အဓိကကတော့ Katakana မှာ အသံရှည်ကို ဖေါ်ပြဖို့ မျဥ်းဖြောင့်အရှည်က ရှိပြီးသားမို့ မရောထွေးအောင် လှိုင်းတွန့်မျဥ်းအသုံးပြုတာတွင်ကျယ်လာတယ်လို့လည်း ပညာရှင်အများအပြားက ထောက်ပြကြပါတယ်။
အင်္ဂလိပ်စာရဲ့ dash အသုံးပြုပုံနဲ့ ဆင်တဲ့ အပိုင်းတွေလည်းရှိပါတယ်။ ဥပမာ (４〜５, ９時〜１０時, etc) လိုမျိုး အသုံးပြုပုံဆိုရင် တန်ဖိုးအပိုင်းအခြားတစ်ခုကို ပြတာဖြစ်ပြီး အင်္ဂလိပ် dash နဲ့ တူတူပါပဲ။
ဒါပေမယ့် ဂျပန်ဘာသာစကားမှာပဲ သီးသန့်တွေ့ရတဲ့ အခြားအသုံးပြုပုံတွေအနေနဲ့ (そうだね〜) ဆိုပြီး အဆုံးသတ်အသံပိုင်းကို ညွှန်းတာတွေ၊ (アメリカ〜) ဆိုပြီး ပစ္စည်းတစ်ခုရဲ့ မူလရင်းမြစ်ကို ညွှန်ပြတဲ့ အသုံးတွေ၊ (〜こんにちは〜) ကဲ့သို့ ဘာသာပြန်စာတန်းထိုးပြတဲ့ မီဒီယာအသုံးတွေလိုမျိုး အမျိုးမျိုး မတူတာတွေ တွေ့ရမှာပါ။
- ・ 中黒 (なかぐろ) or 中点 (なかてん) or 中ポツ (なかぽつ) or 黒丸 (くろまる)
- ・ Interpunct
အမည်းရောင်အစက်ကလေးပေမယ့် အင်္ဂလိပ် period နဲ့ မတူပါဘူး။ ရေးသားတဲ့ အခါမှာ ထောင်လိုက်ပဲရေးရေး၊ အလျားလိုက်ပဲရေးရေး အလယ်ကိုထားရေးရပါတယ်။ စာလုံးတွေကို ပြွတ်သိပ်မနေရအောင် အသံအလိုက်၊ အဓိပ္ပာယ်အလိုက်ခွဲခြမ်းပစ်တဲ့နေရာတွေမှာ အသုံးပြုပါတယ်။ နာမည်တွေကို katakana တွေနဲ့ ရေးထားတာမျိုးတွေမှာ အသုံးပြုတာကို မကြာခဏတွေ့ရမှာပါ။
ဂျပန်စကားလုံးတွေနဲ့လည်း အသုံးပြုတာကို တွေ့ရမှာပါ။ ဒါပေမယ့် ခြွင်းချက်အနေအထားနဲ့ အသုံးပြုတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ အချို့ဂျပန်စကားလုံးတွေကို တွဲရေးရင် Kanji စာလုံးတွေပေါင်းစပ်ရှုပ်ထွေးသွားပြီး၊ ဆိုလိုရင်းအဓိပ္ပာယ်လွဲသွားနိုင်တဲ့ အခါမျိုးတွေမှာ အသုံးပြုတာပါ။
နောက်ထပ်အသုံးတွေအနေနဲ့ကတော့ အစဥ်လိုက်စာရင်းလုပ်ဖေါ်ပြတာတွေမှာ ခွဲဖို့ သုံးတာမျိုးတွေ၊ Kanji စာလုံးတွေနဲ့ ရေးထားတဲ့ ကိန်းဂဏန်းတွေမှာ ဒဿမ အဖြစ်နဲ့ အသုံးပြုတာတွေ စသဖြင့် တွေ့ရမှာပါ။ အကျဥ်းချုပ်အနေနဲ့ကတော့ စာလုံးတွေကို စုပြုံမနေအောင်ခွဲတဲ့နေရာမှာ အသုံးပြုပါတယ်။
ザー・モンキー
အပေါ်က ဥပမာအတိုင်းပါပဲ။
- ？ クエスチョンマーク or はてなマーク or 疑問符 (ぎもんふ) or 耳垂れ (みみだれ)
- ？ Question Mark
Question Mark က ဘာလဲဆိုတာကို လူအတော်များများသိကြမှာပါ။ ဂျပန်စာအသုံးမှာလည်း အတူတူပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ဂျပန်သဒ္ဒါမှာ (か) ဆိုတဲ့ စာလုံးနဲ့ အမေးကို ဖေါ်ပြဖို့ ရှိပြီးသားကို ဘာဖြစ်လို့ အင်္ဂလိပ်စာက Question Mark ကို ထပ်လိုနေသလဲဆိုတာပါ။ တကယ်က ဂျပန်ဘာသာစကားရဲ့ formal အသုံးတွေမှာ Question Mark ကို သုံးတာမြင်ရမှာ မဟုတ်ပါဘူး။
ဒါပေမယ့် တကယ့်တကယ် နေ့စဥ်သုံးဘာသာစကားတွေ၊ ကြော်ငြာတွေ (ဂျပန်တစ်နိုင်ငံလုံး လက်ညှိုးထိုးမလွဲ ကြော်ငြာတစ်ခုမဟုတ် တစ်ခုကနေ လွတ်ကို မလွတ်ပါဘူး။) မှာ ပေါပေါများများသုံးနေကြတာကို တွေ့ရမှာပါ။
အကြောင်းအရင်း နှစ်ချက်ရှိပါတယ်။
- နေ့စဥ်သုံးဘာသာစကားနဲ့ စာစကားဟာ ဘာသာစကားတိုင်းမှာ မတူသလောက်ပါပဲ။
- ဂျပန်လူမျိုးတွေ စကားပြောတဲ့အခါမှာ မေးခွန်းစာလုံး か ကို မသုံးပဲ မေးခွန်းအဖြစ် လေသံအနိမ့်အမြင့်နဲ့ပဲ သုံးကြပါတယ်။ အဲဒီလို စာကြောင်းမျိုးတွေကို စကားပြောအဖြစ်ရေးတဲ့အခါမှာ Question Mark မထည့်ရင် မေးခွန်းအဓိပ္ပာယ်မရောက်လိုပါ။
- ！ 感嘆符 (かんたんふ) or ビックリマーク or 雨垂れ (あまだれ) or エクスクラメーションマーク
- ！ Exclamation Point
အင်္ဂလိပ်စာရဲ့ အသုံးနဲ့ အတူတူပါပဲ။ ကြောက်ရွံ့၊ အံ့သြ၊ ဝမ်းသာ၊ ဝမ်းနည်း၊ ကြေကွဲ၊ ကြည်နူး၊ တမူထူး၊ မူးလဲ စသဖြင့် ခံစားချက်ပြင်းထန်လာတဲ့ အခြေအနေတွေမှာ သုံးပါတယ်။ ဂျပန်စာရဲ့ formal အသုံးမှာတော့ မတွေ့ရပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း အစိုးရရုံးတွေကိုသွားရင်တော့ ပိုစတာပေါပေါများများမှာ မွစာကြဲနေအောင် အသုံးပြုထားတာကိုတော့ မြင်ရမှာပါ။ အင်တာနက်ထဲမှာကတော့ အလွန်အသုံးများပါတယ်။
- （） 丸括弧 (まるかっこ)
- （） Parentheses
ဒါကတော့ အားလုံးနဲ့ ရင်းနှီးပြီးသား ကွင်းစကွင်းပိတ် (ဒါမှဟုတ် လက်သည်းကွင်း) ပါ။ ဂျပန်စာမှာတော့ kanji တွေရဲ့ အသံထွက်ကို hirigana နဲ့ရေးပြရာမှာလည်း သုံးပါတယ်။ အောက်က ဥပမာကိုကြည့်ပါ။
鰐蟹（わにかに)
အွန်လိုင်းမှာတော့ အသုံးအရမ်းတွင်ကျယ်ပါတယ်။ ဂျပန်စာ formal အရေးအသားမှာလည်း အသုံးတွင်ကျယ်ပါတယ်။
- 【】 隅付き括弧 (すみつきかっこ) or 太亀甲 (ふときっこう) or 黒亀甲 (くろきっこう) or 墨付き括弧 (すみつきかっこ)
- 【】 Thick Brackets
ဒီလေးထောင့်ကွင်းတွေကိုတော့ ဂျပန်ကစတင်အသုံးပြုခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်လေးထောင့်ကွင်း [ ] ကိုတော့ ဂျပန်လို 角括弧 လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ခု ဂျပန်ကွင်းတွေကတော့ ထောင့်တွေမှာ ထူထဲပြီး ပိုကြီးပါတယ်။ အသုံးအနေနဲ့လည်း လွတ်လွတ်လပ်လပ် အသုံးပြုလို့ရပါတယ်။ အဓိကက ကိုယ်ပြောချင်တာကို လေးလေးနက်နက် 【ထင်းကနဲ】 ဖြစ်အောင် ညွှန်းချင်ရင် သုံးပါတယ်။
- ｛｝ 波括弧 (なみかっこ)
- ｛｝ Brackets
အပေါ်ကကွင်းအထူတွေလိုပဲ ခု အတွန့်ကွင်းတွေအတွက်လည်း သီးခြားသတ်မှတ်ထားတာကို ဂျပန်ဘာသာစကားမှာ သိပ်မတွေ့ရပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သင်္ချာကလာတာဖြစ်တဲ့ ［｛｝］အစဥ်ကိုတော့ လိုက်နာပြီးသုံးကြတာကို တွေ့ရမှာပါ။ ခုလို သင်္ကေတတွေကို ဘာသာစကားအတော်များများမှာ ယူသုံးလိုက်ကြတာကိုလည်း သတိထားမိကြမှာပါ။ တကယ်တော့ သင်္ချာညီမျှခြင်းတွေကို ရှင်းဖို့ သတ်မှတ်အသုံးပြုကြတာကနေ ဆင်းသက်လာတာမို့ပါပဲ။ ဂျပန်ဘာသာစကားအနေနဲ့လည်း ကွင်းတွေ အများကြီး ရှိပါသေးတယ်။
- … 三点リーダー (さんてんりーだー)
- … Ellipsis
အင်္ဂလိပ် ellipsis နဲ့ မတူတာက ခုလို အစက်လေးတွေက စာကြောင်းအလယ်မှာ ရေးရတာပါ။ အင်္ဂလိပ်စာမှာက အောက်ခြေမှာ period ရေးနည်းအတိုင်းရေးရတာပါ။ နှစ်စက်ပဲချတာ ရှိသလို အစက်တွေ အများကြီးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
အဓိကကတော့ အချိန်ရွေ့လျား ကုန်ဆုံးသွားတဲ့ သဘော၊ တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်မှုနဲ့ ရပ်ဆိုင်း တုံ့ဆိုင်းမှုတွေကို ဖေါ်ပြတဲ့နေရာမှာ သုံးကြပါတယ်။ Anime နဲ့ Manga တွေထဲမှာဆိုရင် ဇာတ်ကောင်က စဥ်းစားနေတာမျိုး၊ အသံရှည်ဆွဲပြီး အော်ဟစ်နေတာမျိုးတွေမှာ ဖေါ်ပြဖို့အတွက်လည်း အသုံးပြုကြပါတယ်။
ဂျပန် PHONETIC သင်္ကေတများ
ခုဖေါ်ပြမှာတွေကတော့ ပုဒ်ဖြတ်တွေမဟုတ်ပေမယ့် ဂျပန်ဘာသာစကားကို လေ့လာမယ်ဆိုရင် အများဆုံးတွေ့ကြုံလာရမှာမို့ သိထားသင့်ပါတယ်။
- ゛ 濁点 (だくてん) or 点々 (てんてん)
- ゛ Dakuten or Tenten
ဒီသင်္ကေတလေးတွေကိုတော့ ဂျပန်စာလုံးလေးတွေ အချို့ရဲ့နောက်မှာ ကပ်ရေးတာကို တွေ့ရမှာပါ။ (အပေါ်မှာလို့ ပြောလို့ရပေမယ့် သူ့ချည်းပဲစာလုံးတစ်လုံးစာမှတ်ပြီးရေးရင် မူလနေရာကိုက အပေါ်မှာပါ။) ဒီသင်္ကေတလေးတွေထည့်လိုက်ရင် မူရင်း kana စာလုံးတွေရဲ့ အသံတွေဟာ သတ်မှတ်ထားတဲ့အတိုင်း ပြောင်းလဲသွားပါတယ်။ အောက်မှာ ဥပမာ တွဲရေးထားတာလေးတွေကိုကြည့်ပါ။
| が | ぎ | ぐ | げ | ご |
| ざ | じ | ず | ぜ | ぞ |
| だ | ぢ | づ | で | ど |
| ば | び | ぶ | べ | ぼ |
ကွန်ပြူတာတွေ၊ စမတ်ဖုန်းတွေမှာ စာရိုက်တဲ့အခါ space အပိုကို အလိုအလျောက်ထည့်ပေးသလိုပဲ၊ dakuten တွေကို သပ်သပ်လိုက်ထည့်စရာမလိုပါဘူး။ သူ့ဖာသာ သတ်မှတ်စာလုံးကိုရိုက်ရင် အလိုအလျောက်ထည့်ပေးပါတယ်။ ဥပမာအနေနဲ့ romaji နဲ့ “ga” လို့ရိုက်ရင် が ပေါ်လာမှာပါ။
- ゜ 半濁音 (はんだくおん) or 丸 (まる)
- ゜ Handakuten or Maru
ခု သင်္ကေတလေးကတော့ dakuten နဲ့ သဘောတရားတူပါတယ်။ စက်ဝိုင်းလေးဖြစ်တဲ့ handakuten နဲ့တွဲလိုက်မယ်ဆိုရင် ဂျပန်မူရင်းစာလုံးတွေ အသံပြောင်းပါတယ်။ စာလုံး အနည်းငယ်ပဲရှိပေမယ့် အကုန်လုံးက “ပ” “p” သံကို ပြောင်းသွားပါတယ်။ အောက်က ဥပမာတွေမှာ တွေ့ရမှာပါ။
| ぱ | ぴ | ぷ | ぺ | ぽ |
- っ 促音 (そくおん) or つまる音 (つまるおと)
- っ Small Tsu or Double Consonant
ခုလို hiragana つ အသေးလေးကို တွေ့ရင် “tsu” လို့ မဖတ်ရပါဘူး။ စကားလုံးတစ်လုံးအနေနဲ့ မဆုံးသေးပဲ အလယ်မှာသုံးထားတယ်ဆိုရင်တော့ စာလုံးနှစ်ခုထပ်နေတာကို ပြောတာပါ။ စကားလုံးရဲ့ အနောက်မှာဆိုရင်တော့ အသံကို ညှစ်ထွက်ရမယ်လို့ဆိုလိုတာပါ။ အင်္ဂလိပ်လို glottal stop လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဂျပန်စာရဲ့ katakana နဲ့လည်း ッ လို့ရေးပါတယ်။
- ー 長音符 (ちょうおんぷ) or 音引き (おんびき) or 棒引き (ぼうびき) or 伸ばし棒 (のばしぼう)
- ー Long Vowel Mark
အသံရှည်ဆွဲတာ ပြတဲ့ သင်္ကေတပါ။ スウパア လို့ရေးမယ့်အစား スーパー လို့ရေးပါတယ်။ ရှင်းပါတယ်။
ဒီသင်္ကေတကိုတော့ katakana မှာ အများဆုံးတွေ့ရမှာပါ။ Hiragana နဲ့ တွဲသုံးတာ အလွန်နည်းပါတယ်။ စာကြောင်းနောက်မှာ တစ်ခုခုအဆက်ရှိနေသေးတဲ့ သဘောမျိုး၊ ထပ်ပြီး အကျယ်ချဲ့ရှင်းပြချင်တဲ့ အခါမျိုးတွေမှာတော့ hiragana စာလုံးတွေနဲ့ တွဲသုံးတာမျိုး တွေ့ကြရမှာပါ။ အဲဒီလိုအသုံးမျိုးမှာ 〜 လေးနဲ့လည်း ဖလှယ် သုံးနိုင်ပါတယ်။
အခြားအသုံးများ သင်္ကေတများ
အခြားဂျပန်စာမှာ အတွေ့များတဲ့ သင်္ကေတလေးတွေကို ဖေါ်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။
- 々 踊り字 (おどりじ) or 躍り字 (おどりじ)
- 々 Iteration Mark
ဒီ kanji စာလုံးလေးကိုတော့ အင်္ဂလိပ်လို iteration mark လို့ ခေါ်ပါတယ်။ အဓိပ္ပာယ်အနေနဲ့ကတော့ စာလုံးနှစ်လုံးထပ်နေတဲ့ စကားလုံးတွေမှာ တစ်လုံးကို ဖျောက်ပြီး ရှေ့ကစာလုံးက နှစ်လုံးထပ်နေပါတယ်လို့ ဆိုလိုတာပါ။ ဥပမာအနေနဲ့ 人々 (လူအများ)၊ 時々 (တခါတလေ) လိုမျိုးစာလုံးတွေမှာ တွေ့ရမှာပါ။ အခြားအသုံးအနေနဲ့ နေရာတွေရဲ့ အမည်တွေ 代々木 (Yoyogi [ယိုယိုဂိ ပန်းခြံ]) လိုမျိုး အသုံးမှာလည်း တွေ့ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။
တကယ်က ရှေးအသုံးတွေမှာ kana စာလုံးတွေ နှစ်ကြိမ်ထပ်နေတာမျိုးကိုလည်း သုံးခဲ့ကြပါတယ်။ ခုခေတ်မှာတော့ သိပ်မသုံးကြတော့ပါဘူး။ အောက်မှာ ဥပမာကြည့်ပါ။
- Hiragana unvoiced: ゝ
- Katakana unvoiced: ヽ
- Hiragana voiced: ゞ
- Katakana voiced: ヾ
- ヶ: 箇 & 个 Replacement
ဒီစာလုံးကို မြင်လိုက်ရင် katakana စာလုံးအသေး ケ လို့ ထင်မိကြမှာပါ။ ဟုတ်ပါတယ်။ အဲဒီစာလုံးပါပဲ။ ဒါပေမယ့် တကယ်က ရှုပ်ထွေးတဲ့ အရေအတွက်ပြ 箇 (か) ဆိုတဲ့ kanji စာလုံးအစားပိုရှင်းလင်းတဲ့ ケ စာလုံးနဲ့ ဖလှယ်သုံးလိုက်တာပါ။ လတွေကိုဖေါ်ပြတဲ့ 箇 (か) အစား ヶ月 (かげつ) လို့ရေးတာကို မကြာခဏတွေ့ရမှာပါ။ ဒါကြောင့် ဘာဖြစ်လို့ け လို့ အသံမထွက်ပဲ၊ か လို့ အသံထွက်ရတယ်ဆိုတာကို သဘောပေါက်မယ်ထင်ပါတယ်။ စာဖတ်ကြတဲ့ အခါမှာ ５ヶ月 ကို ごかげつ ဆိုပြီး ဖတ်ရပါတယ်။
အခြားဥပမာအနေနဲ့ Chigasaki 茅ヶ崎市၊ Sekigahara 関ケ原町 တို့လို နေရာအမည်တွေမှာလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် か အစား が ဆိုပြီး အသံထွက်ရပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ rendaku ကြောင့်ပါ။
- ￥ 円記号 (えんきごう)
- ￥ Yen Symbol
ဂျပန်နိုင်ငံသုံးငွေကြေးကို သင်္ကေတနဲ့ ဖေါ်ပြတာပါ။ အင်္ဂလိပ်လိုဖေါ်ပြတဲ့ $ ဒေါ်လာသင်္ကေတလိုမျိုးပါပဲ။ သုံးတဲ့အခါမှာ ဂဏန်းတွေရဲ့ ရှေ့ကနေရေးရပါတယ်။ ဘောက်ချာတွေ၊ စျေးနှုန်းတွေ၊ အွန်လိုင်းစျေးဆိုင်တွေ ဘယ်နေရာမှာမဆို ဒီသင်္ကေတကို မြင်တွေ့ရမှာပါ။
တစ်ခု သတိပြုရမှာက ငွေကြေး ယန်းအတွက် 円 ဆိုတဲ့ kanji စာလုံးရှိပြီးသားဖြစ်ပါတယ်။ ခုလိုမျိုး ￥１００円 ရေးရင် မှားပါတယ်။ ￥１００ ဒါမှမဟုတ် １００円 လို့ရေးရမှာပါ။
- 〒〶 郵便記号 (ゆうびんきごう) or 郵便マーク (ゆうびんまーく)
- 〒〶 Postal Mark
ဒါကတော့ စာတိုက်ပုံးတွေမျာ အများဆုံးတွေ့ရမယ့် စာပို့သင်္ကေတလေးပါ။ ဖေါင်တွေဖြည့်ရတဲ့ resume တွေ၊ အွန်လိုင်းစတိုးတွေ စသဖြင့်တို့မှာ မကြာခဏမြင်ကြရမှာပါ။
စာတိုက်ပုံးလေးတွေကတော့ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နေရာအနှံ့အပြားအများကြီးရှိပါတယ်။ Anime ရုပ်ရှင် Your Name ကိုကြည့်ဖူးရင် မြင်ဖူးကြမှာပါ။ ပုံးတိုင်းကနေ စာပို့လို့ရသလို၊ ခုထိလည်း ဂျပန်စာပို့ဆက်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းက ချောချောမွေ့မွေ့လည်ပတ်နေတဲ့ ကမ္ဘာပေါ်က အကောင်းဆုံး စာပို့လုပ်ငန်းကြီးတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။
အခြားဂျပန်ပုဒ်ဖြတ်တွေလည်း အများကြီးကျန်ပါသေးတယ်။ ခုဖေါ်ပြထားခဲ့တာတွေကတော့ အဓိက အတွေ့များတဲ့ ပုဒ်ဖြတ်သင်္ကေတတွေပါ။ နောက်ထပ်တစ်ခု ဂျပန်စာမှာ စိတ်ဝင်စားစာရာကောင်းတာရှိပါသေးတယ်။
ပုဒ်ဖြတ်အနေနဲ့ KAOMOJI
ヽ(￣▼￣*)ノ |
“မျက်နှာစာလုံး”၊ “face letters” လို့ တိုက်ရိုက်ဘာသာပြန်ရင် အဓိပ္ပာယ်ရတဲ့ Kaomoji 顔文字 တွေကို အင်္ဂလိပ်လို Emoticon လို့ခေါ်ပါတယ်။ (Emoji ဒါမှမဟုတ် Sticker တွေနဲ့ မတူပါဘူး။)
Kaomoji တွေထဲမှာ ဂျပန်ယဥ်ကျေးမှုတွေနဲ့ နေ့စဥ်ဘဝရဲ့ ပြုမူပုံတွေပါထင်ဟပ်နေတာပါ။ Kaomoji တွေကို ပုဒ်ဖြတ်တွေလို့ ဂျပန်စာပေမှာ မစဥ်းစားပါဘူး။ ဒါပေမယ့် နေ့စဥ်တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက်ဆက်သွယ်ပြောဆိုနေရတဲ့ ဂျပန်ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေနဲ့ အွန်လိုင်းမီဒီယာတွေမှာ အများအပြားသုံးကြပါတယ်။
စိတ်ခံစားချက်တွေကို တိုတိုနဲ့လိုရင်းရောက်အောင် ဖေါ်ပြရာမှာတော့ Kaomoji တွေက တကယ်စွမ်းပါတယ်။ စိတ်ရှုပ်တာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မေးခွန်းတွေ ခေါင်းမှာပလုံစီနေပြီး ဝေဝါးနေတာပဲဖြစ်ဖြစ် နေရာသေးသေးလေးထဲမှာ လူတစ်ယောက်ရဲ့ ခံစားချက်ကို ဖေါ်ပြပေးနိုင်တာပါ။ စာပိုဒ်တစ်ခုထဲမှာ Kaomoji လေးတစ်ခုကြောင့် လူတစ်ယောက်ဟာ ပြုံးမိသွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အသံထွက်ပြီး ဖတ်လို့တော့ရမှာ မဟုတ်ပါဘူး။
ဂျပန်ဘာသာစကားမှာတော့ Kaomoji တွေကို စာကြောင်းတွေရဲ့ အဆုံးတွေမှာ ထည့်ပြီး ခံစားချက်လေးတွေကိုပါ ဖေါ်ပြလေ့ရှိပါတယ်။ ♪ ＼（＾０＾＼）（／＾０＾）／ ♪